Vân Anh
Nhiều phụ nữ khi tới kỳ kinh nguyệt là lại bị hành hạ bởi những cơn đau bụng dữ dội. Dau bung kinh có thể là là hiện tượng sinh lý bình thường của cơ thể do sự tăng các cơn co bóp của cơ thành tử cung. Tuy nhiên nếu đau bụng dữ dội vào mỗi chu kỳ kinh nguyệt, lượng kinh nguyệt thất thường lúc ít, lúc nhiều thì cần phải nghĩ tới bệnh lac noi mac tu cung (LNMTC).
Thế nào là LNMTC?
Nội mạc tử cung là lớp lót bên trong tử cung, thường bong ra khi hành kinh và được tái tạo lại sau khi sạch kinh. “ Lạc nội mạc tử cung” là do máu kinh có lẫn những mảnh nhỏ của nội mạc tử cung bong ra, bị chảy ngược trở lại, nó thường vào ống dẫn trứng, qua ống dẫn có thể thấm vào khoang bụng, bàng quang, trực tràng, có thể chạy tới buồng trứng và các bộ phận khác trong cơ thể. Những mảnh vụn của nội mạc tử cung sẽ cắm vào đó và phát triển hình thành các ổ lạc nội mạc tử cung, nếu không được điều trị hợp lý có thể dẫn đến vô sinh do lạc nội mạc tử cung.
Khi nội mạc tử cung phát triển dày lên thì những mảnh “lạc” cũng to ra, trương lên chứa đầy máu dẫn đến đau bụng trước hành kinh, nội mạc tử cung chảy máu, do không có đường thoát ra khiến bụng dưới đau dữ dội khi hành kinh. Máu ứ là cơ hội cho viêm nhiễm phát triển, rất dễ viêm, dính ở các cơ quan này.
Chẩn đoán và điều trị LNMTC?
Cho tới nay, cách duy nhất để chẩn đoán LNMTC là qua soi ổ bụng (đưa ống soi qua những lỗ mở nhỏ ở thành bụng). Soi ổ bụng cộng với sinh thiết thường đem lại bằng chứng quyết định về mức độ nghiêm trọng của bệnh và có thể đồng thời tiến hành điều trị.
Điều trị LNMTC?
Có nhiều cách điều trị nhưng cách nào cũng cần cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ. Những loại thuốc dùng để điều trị LNMTC bao gồm những thuốc có thể làm cho người phụ nữ dễ bước vào mãn kinh do thuốc (thuốc chủ vận GnRH và danazol) và những thuốc làm cho tổn thương LNMTC co lại bằng cách ức chế rụng trứng (dùng các viên thuốc tránh thai và các viên thuốc hay thuốc tiêm chỉ có progesterone). Can thiệp ngoại khoa bảo tồn là một lựa chọn khác, có mục tiêu là loại bỏ hay hủy diệt tổn thương LNMTC và phục hồi cấu trúc giải phẫu đã biến đổi. Nếu tổn thương LNMTC ảnh hưởng đến khả năng sinh sản thì can thiệp phẫu thuật có thể giải quyết vấn đề.
Ngày nay can thiệp phẫu thuật để loại bỏ LNMTC thường được thực hiện bằng phương pháp soi ổ bụng nhưng cũng kết hợp với nhiều liệu pháp khác như dùng thuốc giảm đau, phong bế thần kinh hay châm cứu, dùng thuốc nam (thảo mộc), bổ sung vitamin, các kỹ thuật thư giãn, kiểm soát dị ứng và liệu pháp miễn dịch.
Trước đây cắt tử cung để điều trị LNMTC được chỉ định rộng rãi hơn ngày nay nhưng can thiệp này vẫn cần thiết khi các liệu pháp khác thất bại. Nhiều khi còn cắt bỏ cả 2 buồng trứng vì đem lại hiệu quả giảm đau lâu dài hơn. Nhiều phụ nữ còn cần đến liệu pháp hormon thay thế nhưng nhiều chuyên gia cho rằng nên trì hoãn liệu pháp hormon thay thế một thời gian sau khi đã cắt tử cung và 2 buồng trứng để cho các tổn thương LNMTC “chết hẳn” vì estrogen vẫn thường được cho là hormon có ảnh hưởng đến sự phát triển của LNMTC.
Tóm lại, LNMTC là một bệnh phổ biến thường gặp ở phụ nữ trong lứa tuổi sinh đẻ, nguyên nhân còn chưa rõ ràng, liên quan mật thiết đến vô sinh - hiếm muộn. Vì vậy chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, triệt để sẽ giúp cải thiện đáng kể tương lai sinh sản của người bệnh, tiết kiệm một phần không nhỏ chi phí chăm sóc y tế, mang lại niềm vui, hạnh phúc cho nhiều gia đình.
